1. അനവധിസമ്പത്തിലും സല്കീര്ത്തിയും വെള്ളിയിലും പൊന്നിലും കൃപയും നല്ലതു.

1. You should want a good name more than you want great riches. To be highly respected is better than having silver or gold.

2. ധനവാനും ദരിദ്രനും തമ്മില് കാണുന്നു; അവരെ ഒക്കെയും ഉണ്ടാക്കിയവന് യഹോവ തന്നേ.

2. The Lord made rich people and poor people. That's what they have in common.

3. വിവേകമുള്ളവന് അനര്ത്ഥം കണ്ടു ഒളിച്ചുകൊള്ളുന്നു; അല്പബുദ്ധികളോ നേരെ ചെന്നു ചേതപ്പെടുന്നു.

3. Wise people see danger and go to a safe place. But childish people keep going and suffer for it.

4. താഴ്മെക്കും യഹോവഭക്തിക്കും ഉള്ള പ്രതിഫലം ധനവും മാനവും ജീവനും ആകുന്നു.

4. Have respect for the Lord and don't be proud. That will bring you wealth and honor and life.

5. വക്രന്റെ വഴിയില് മുള്ളും കുടുക്കും ഉണ്ടു; തന്റെ പ്രാണനെ സൂക്ഷിക്കുന്നവന് അവയോടു അകന്നിരിക്കട്ടെ.

5. Thorns and traps lie in the paths of evil people. But those who guard themselves stay far away from them.

6. ബാലന് നടക്കേണ്ടുന്ന വഴിയില് അവനെ അഭ്യസിപ്പിക്ക; അവന് വൃദ്ധനായാലും അതു വിട്ടുമാറുകയില്ല.
എഫെസ്യർ എഫേസോസ് 6:4

6. Train a child in the way he should go. When he is old, he will not turn away from it.

7. ധനവാന് ദരിദ്രന്മാരെ ഭരിക്കുന്നു; കടം മേടിക്കുന്നവന് കടം കൊടുക്കുന്നവന്നു ദാസന് .

7. Rich people rule over those who are poor. Borrowers are slaves to lenders.

8. നീതികേടു വിതെക്കുന്നവന് ആപത്തു കൊയ്യും; അവന്റെ കോപത്തിന്റെ വടി ഇല്ലാതെയാകും.
2 കൊരിന്ത്യർ 9:7

8. Anyone who plants evil gathers a harvest of trouble. His power to beat others down will be destroyed.

9. ദയാകടാക്ഷമുള്ളവന് അനുഗ്രഹിക്കപ്പെടും; അവന് തന്റെ ആഹാരത്തില്നിന്നു അഗതിക്കു കൊടുക്കുന്നുവല്ലോ.
2 കൊരിന്ത്യർ 9:6

9. Anyone who gives freely will be blessed. That's because he shares his food with those who are poor.

10. പരിഹാസിയെ നീക്കിക്കളക; അപ്പോള് പിണക്കം പോയ്ക്കൊള്ളും; കലഹവും നിന്ദയും നിന്നുപോകും.

10. If you drive away those who make fun of others, fighting also goes away. Arguing and unkind words will stop.

11. ഹൃദയശുദ്ധി ഇഷ്ടപ്പെടുന്നവന്നു അധരലാവണ്യം ഉണ്ടു; രാജാവു അവന്റെ സ്നേഹിതന് .

11. Have a pure and loving heart, and speak kindly. Then you will be a friend of the king.

12. യഹോവയുടെ കണ്ണു പരിജ്ഞാനമുള്ളവനെ കാക്കുന്നു; ദ്രോഹികളുടെ വാക്കോ അവന് മറിച്ചുകളയുന്നു.

12. The eyes of the Lord keep watch over knowledge. But he does away with the words of those who aren't faithful.

13. വെളിയില് സിംഹം ഉണ്ടു, വീഥിയില് എനിക്കു ജീവഹാനി വരും എന്നു മടിയന് പറയുന്നു.

13. People who don't want to work say, 'There's a lion outside!' Or they say, 'I'll be murdered if I go out into the streets!'

14. പരസ്ത്രീയുടെ വായ് ആഴമുള്ള കുഴി ആകുന്നു; യഹോവയാല് ത്യജിക്കപ്പെട്ടവന് അതില് വീഴും.

14. The mouth of a woman who commits adultery is like a deep pit. Any man the Lord is angry with will fall into it.

15. ബാലന്റെ ഹൃദയത്തോടു ഭോഷത്വം പറ്റിയിരിക്കുന്നു; ശിക്ഷെക്കുള്ള വടി അതിനെ അവനില് നിന്നു അകറ്റിക്കളയും.

15. A child is going to do foolish things. But correcting him will drive his foolishness far away from him.

16. ആദായം ഉണ്ടാക്കേണ്ടതിന്നു എളിയവനെ പീഡിപ്പിക്കുന്നവനും ധനവാന്നു കൊടുക്കുന്നവനും മുട്ടുള്ളവനായ്തീരും.

16. One person may beat poor people down in order to get rich. Another person may give gifts to rich people. Both of them will become poor.

17. ജ്ഞാനികളുടെ വചനങ്ങളെ ചെവിചായിച്ചു കേള്ക്കുക; എന്റെ പരിജ്ഞാനത്തിന്നു മനസ്സുവെക്കുക.

17. Pay attention and listen to the sayings of those who are wise. Apply your heart to the sayings I teach.

18. അവയെ നിന്റെ ഉള്ളില് സൂക്ഷിക്കുന്നതും നിന്റെ അധരങ്ങളില് അവ ഒക്കെയും ഉറെച്ചിരിക്കുന്നതും മനോഹരം.

18. It is pleasing when you keep them in your heart. Have all of them ready on your lips.

19. നിന്റെ ആശ്രയം യഹോവയില് ആയിരിക്കേണ്ടതിന്നു ഞാന് ഇന്നു നിന്നോടു, നിന്നോടു തന്നേ, ഉപദേശിച്ചിരിക്കുന്നു.

19. You are the one I am teaching today. I want you to trust in the Lord.

20. നിന്നെ അയച്ചവര്ക്കും നീ നേരുള്ള മറുപടി കൊണ്ടുപോകേണ്ടതിന്നു നിനക്കു നേരുള്ള മറുപടിയുടെ നിശ്ചയം അറിയിച്ചുതരുവാന്

20. I have written 30 sayings for you. They will give you knowledge and good advice.

21. ആലോചനയും പരിജ്ഞാനവും അടങ്ങിയ സാരസംഗതികളെ ഞാന് നിനക്കു എഴുതീട്ടുണ്ടല്ലോ.

21. I am teaching you words that are completely true. Then you can give the right answers to the one who sent you.

22. എളിയവനോടു അവന് എളിയവനാകകൊണ്ടു കവര്ച്ച ചെയ്യരുതു; അരിഷ്ടനെ പടിവാതില്ക്കല്വെച്ചു പീഡിപ്പിക്കയും അരുതു.

22. Don't take advantage of poor people just because they are poor. Don't beat down those who are in need by taking them to court.

23. യഹോവ അവരുടെ വ്യവഹാരം നടത്തും; അവരെ കൊള്ളയിട്ടവരുടെ ജീവനെ കൊള്ളയിടും.

23. The Lord will stand up for them in court. He will take back the stolen goods from those who have robbed them.

24. കോപശീലനോടു സഖിത്വമരുതു; ക്രോധമുള്ള മനുഷ്യനോടുകൂടെ നടക്കയും അരുതു.

24. Don't be a friend with anyone who burns with anger. Don't go around with a person who gets angry easily.

25. നീ അവന്റെ വഴികളെ പഠിപ്പാനും നിന്റെ പ്രാണന് കണിയില് അകപ്പെടുവാനും സംഗതി വരരുതു.

25. You might learn his habits. And then you will be trapped by them.

26. നീ കയ്യടിക്കുന്നവരുടെ കൂട്ടത്തിലും കടത്തിന്നു ജാമ്യം നിലക്കുന്നവരുടെ കൂട്ടത്തിലും ആയ്പോകരുതു.

26. Don't agree to pay for what someone else owes.

27. വീട്ടുവാന് നിനക്കു വകയില്ലാതെ വന്നിട്ടു നിന്റെ കീഴില്നിന്നു നിന്റെ മെത്ത എടുത്തുകളവാന് ഇടവരുത്തുന്നതു എന്തിനു?

27. Don't put up money for him. If you don't have the money to pay, your bed will be taken right out from under you!

28. നിന്റെ പിതാക്കന്മാര് ഇട്ടിരിക്കുന്ന പണ്ടത്തെ അതിര് നീ മാറ്റരുതു.

28. Don't move old boundary stones that your people set up long ago.

29. പ്രവൃത്തിയില് സാമര്ത്ഥ്യമുള്ള പുരുഷനെ നീ കാണുന്നുവോ? അവന് രാജാക്കന്മാരുടെ മുമ്പില് നിലക്കും; നീചന്മാരുടെ മുമ്പില് അവന് നില്ക്കയില്ല.

29. Do you see a man who does good work? He will serve kings. He won't serve ordinary people.