1. ഇതൊക്കെയും, നീതിമാന്മാരും ജ്ഞാനികളും അവരുടെ പ്രവൃത്തികളും ദൈവത്തിന്റെ കയ്യില് ഇരിക്കുന്നു എന്നുള്ളതൊക്കെയും തന്നേ, ശോധനചെയ്വാന് ഞാന് മനസ്സുവെച്ചു; സ്നേഹമാകട്ടെ ദ്വേഷമാകട്ടെ ഒന്നും മനുഷ്യന് അറിയുന്നില്ല; സര്വ്വവും അവരുടെ മുമ്പില് ഇരിക്കുന്നു താനും.

1. I thought long and hard about all this and saw that God controls the actions of wise and righteous people, even their love and their hate. No one knows anything about what lies ahead.

2. എല്ലാവര്ക്കും എല്ലാം ഒരുപോലെ സംഭവിക്കുന്നു; നീതിമാന്നും ദുഷ്ടന്നും നല്ലവന്നും നിര്മ്മലന്നും മലിനന്നും യാഗം കഴിക്കുന്നവനും യാഗം കഴിക്കാത്തവന്നും ഒരേ ഗതി വരുന്നു; പാപിയും നല്ലവനും ആണ പേടിക്കുന്നവനും ആണയിടുന്നവനും ഒരുപോലെ ആകുന്നു.

2. It makes no difference. The same fate comes to the righteous and the wicked, to the good and the bad, to those who are religious and those who are not, to those who offer sacrifices and those who do not. A good person is no better off than a sinner; one who takes an oath is no better off than one who does not.

3. എല്ലാവര്ക്കും ഒരേഗതി വരുന്നു എന്നുള്ളതു സൂര്യന്റെ കീഴില് നടക്കുന്ന എല്ലാറ്റിലും ഒരു തിന്മയത്രേ; മനുഷ്യരുടെ ഹൃദയത്തിലും ദോഷം നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു; ജീവപര്യന്തം അവരുടെ ഹൃദയത്തില് ഭ്രാന്തു ഉണ്ടു; അതിന്റെ ശേഷമോ അവര് മരിച്ചവരുടെ അടുക്കലേക്കു പോകുന്നു.

3. One fate comes to all alike, and this is as wrong as anything that happens in this world. As long as people live, their minds are full of evil and madness, and suddenly they die.

4. ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരുടെ കൂട്ടത്തില് ഉള്ളവന്നൊക്കെയും പ്രത്യാശയുണ്ടു; ചത്ത സിംഹത്തെക്കാള് ജീവനുള്ള നായ് നല്ലതല്ലോ.

4. But anyone who is alive in the world of the living has some hope; a live dog is better off than a dead lion.

5. ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവര് തങ്ങള് മരിക്കും എന്നറിയുന്നു; മരിച്ചവരോ ഒന്നും അറിയുന്നില്ല; മേലാല് അവര്ക്കും ഒരു പ്രതിഫലവും ഇല്ല; അവരെ ഔര്മ്മ വിട്ടുപോകുന്നുവല്ലോ.

5. Yes, the living know they are going to die, but the dead know nothing. They have no further reward; they are completely forgotten.

6. അവരുടെ സ്നേഹവും ദ്വേഷവും അസൂയയും നശിച്ചുപോയി; സൂര്യന്നു കീഴെ നടക്കുന്ന യാതൊന്നിലും അവര്ക്കും ഇനി ഒരിക്കലും ഔഹരിയില്ല.

6. Their loves, their hates, their passions, all died with them. They will never again take part in anything that happens in this world.

7. നീ ചെന്നു സന്തോഷത്തോടുകൂടെ അപ്പം തിന്നുക; ആനന്ദഹൃദയത്തോടെ വീഞ്ഞു കുടിക്ക ദൈവം നിന്റെ പ്രവൃത്തികളില് പ്രസാദിച്ചിരിക്കുന്നുവല്ലോ.

7. Go ahead---eat your food and be happy; drink your wine and be cheerful. It's all right with God.

8. നിന്റെ വസ്ത്രം എല്ലായ്പോഴും വെള്ളയായിരിക്കട്ടെ; നിന്റെ തലയില് എണ്ണ കുറയാതിരിക്കട്ടെ.

8. Always look happy and cheerful.

9. സൂര്യന്നു കീഴെ അവന് നിനക്കു നല്കിയിരിക്കുന്ന മായയായുള്ള ആയുഷ്കാലത്തൊക്കെയും നീ സ്നേഹിക്കുന്ന ഭാര്യയോടുകൂടെ മായയായുള്ള നിന്റെ ആയുഷ്കാലമെല്ലാം സുഖിച്ചുകൊള്ക; അതല്ലോ ഈ ആയുസ്സിലും സൂര്യന്റെ കീഴില് നീ ചെയ്യുന്ന പ്രയത്നത്തിലും നിനക്കുള്ള ഔഹരി.

9. Enjoy life with the one you love, as long as you live the useless life that God has given you in this world. Enjoy every useless day of it, because that is all you will get for all your trouble.

10. ചെയ്വാന് നിനക്കു സംഗതിവരുന്നതൊക്കെയും ശക്തിയോടെ ചെയ്ക; നീ ചെല്ലുന്ന പാതാളത്തില് പ്രവൃത്തിയോ സൂത്രമോ, അറിവോ, ജ്ഞാനമോ ഒന്നും ഇല്ല.

10. Work hard at whatever you do, because there will be no action, no thought, no knowledge, no wisdom in the world of the dead---and that is where you are going.

11. പിന്നെയും ഞാന് സൂര്യന്നു കീഴെ കണ്ടതുവേഗതയുള്ളവര് ഔട്ടത്തിലും വീരന്മാര് യുദ്ധത്തിലും നേടുന്നില്ല; ജ്ഞാനികള്ക്കു ആഹാരവും വിവേകികള്ക്കു സമ്പത്തും സാമര്ത്ഥ്യമുള്ളവര്ക്കും പ്രീതിയും ലഭിക്കുന്നില്ല; അവര്ക്കൊക്കെയും കാലവും ഗതിയും അത്രേ ലഭിക്കുന്നതു.

11. I realized another thing, that in this world fast runners do not always win the races, and the brave do not always win the battles. The wise do not always earn a living, intelligent people do not always get rich, and capable people do not always rise to high positions. Bad luck happens to everyone.

12. മനുഷ്യന് തന്റെ കാലം അറിയുന്നില്ലല്ലോ; വല്ലാത്ത വലയില് പിടിപെടുന്ന മത്സ്യങ്ങളെപ്പോലെയും കണിയില് അകപ്പെടുന്ന പക്ഷികളെപ്പോലെയും മനുഷ്യര്, പെട്ടെന്നു വന്നു കൂടുന്ന ദുഷ്കാലത്തു കണിയില് കുടുങ്ങിപ്പോകുന്നു.

12. You never know when your time is coming. Like birds suddenly caught in a trap, like fish caught in a net, we are trapped at some evil moment when we least expect it.

13. ഞാന് സൂര്യന്നു കീഴെ ഇങ്ങനെയും ജ്ഞാനം കണ്ടു; അതു എനിക്കു വലുതായി തോന്നി;

13. There is something else I saw, a good example of how wisdom is regarded in this world.

14. ചെറിയോരു പട്ടണം ഉണ്ടായിരുന്നു; അതില് മനുഷ്യര് ചുരുക്കമായിരുന്നു; വലിയോരു രാജാവു അതിന്റെ നേരെ വന്നു, അതിനെ നിരോധിച്ചു, അതിന്നെതിരെ വലിയ കൊത്തളങ്ങള് പണിതു.

14. There was a little town without many people in it. A powerful king attacked it. He surrounded it and prepared to break through the walls.

15. എന്നാല് അവിടെ സാധുവായോരു ജ്ഞാനി പാര്ത്തിരുന്നു; അവന് തന്റെ ജ്ഞാനത്താല് പട്ടണത്തെ രക്ഷിച്ചു; എങ്കിലും ആ സാധുമനുഷ്യനെ ആരും ഔര്ത്തില്ല.

15. Someone lived there who was poor, but so clever that he could have saved the town. But no one thought about him.

16. ജ്ഞാനം ബലത്തെക്കാള് നല്ലതു തന്നേ, എങ്കിലും സാധുവിന്റെ ജ്ഞാനം തുച്ഛീകരിക്കപ്പെടുന്നു; അവന്റെ വാക്കു ആരും കൂട്ടാക്കുന്നതുമില്ല എന്നു ഞാന് പറഞ്ഞു.

16. I have always said that wisdom is better than strength, but no one thinks of the poor as wise or pays any attention to what they say.

17. മൂഢന്മാരെ ഭരിക്കുന്നവന്റെ അട്ടഹാസത്തെക്കാള് സാവധാനത്തില് പറയുന്ന ജ്ഞാനികളുടെ വചനങ്ങള് നല്ലതു.

17. It is better to listen to the quiet words of someone wise than to the shouts of a ruler at a council of fools.

18. യുദ്ധായുധങ്ങളെക്കാളും ജ്ഞാനം നല്ലതു; എന്നാല് ഒരൊറ്റ പാപി വളരെ നന്മ നശിപ്പിച്ചുകളയുന്നു.

18. Wisdom does more good than weapons, but one sinner can undo a lot of good.