1. അപ്പൊല്ലോസ് കൊരിന്തില് ഇരിക്കുമ്പോള് പൌലോസ് ഉള്പ്രദേശങ്ങളില് കൂടി സഞ്ചരിച്ചു എഫെസോസില് എത്തി ചില ശിഷ്യന്മാരെ കണ്ടു

1. And it bifelle, whanne Apollo was at Corinthi, that Poul whanne he hadde go the hiyer coostis, he cam to Efesie, and foond summe of disciplis.

2. നിങ്ങള് വിശ്വസിച്ചിട്ടു പരിശുദ്ധാത്മാവിനെ പ്രാപിച്ചുവോ എന്നു അവരോടു ചോദിച്ചതിന്നുപരിശുദ്ധാത്മാവു ഉണ്ടന്നെുപോലും ഞങ്ങള് കേട്ടിട്ടില്ല എന്നു അവര് പറഞ്ഞു.

2. And he seide to hem, Whethir ye that bileuen han resseyued the Hooli Goost? And thei seiden to hym, But nether `han we herd, if the Hooli Goost is.

3. എന്നാല് ഏതായിരുന്നു നിങ്ങളുടെ സ്നാനം എന്നു അവന് അവരോടു ചോദിച്ചതിന്നുയോഹന്നാന്റെ സ്നാനം എന്നു അവര് പറഞ്ഞു.

3. And he seide, Therfor in what thing ben ye baptisid? And thei seiden, In the baptym of Joon.

4. അതിന്നു പൌലൊസ്യോഹന്നാന് മനസാന്തരസ്നാനമത്രേ കഴിപ്പിച്ചു തന്റെ പിന്നാലെ വരുന്നവനായ യേശുവില് വിശ്വസിക്കേണം എന്നു ജനത്തോടു പറഞ്ഞു എന്നു പറഞ്ഞു.

4. And Poul seide, Joon baptiside the puple in baptym of penaunce, and tauyte, that thei schulden bileue in hym that was to comynge `after hym, that is, in Jhesu.

5. ഇതു കേട്ടാറെ അവര് കര്ത്താവായ യേശുവിന്റെ നാമത്തില് സ്നാനം ഏറ്റു.

5. Whanne thei herden these thingis, thei weren baptisid in the name of the Lord Jhesu.

6. പൌലൊസ് അവരുടെ മേല് കൈവെച്ചപ്പോള് പരിശുദ്ധാത്മാവു അവരുടെമേല് വന്നു അവര് അന്യഭാഷകളില് സംസാരിക്കയും പ്രവചിക്കയും ചെയ്തു.

6. And whanne Poul hadde leid on hem his hoondis, the Hooli Goost cam in hem, and thei spaken with langagis, and profecieden.

7. ആ പുരുഷന്മാര് എല്ലാം കൂടി പന്ത്രണ്ടോളം ആയിരുന്നു.

7. And alle weren almest twelue men.

8. പിന്നെ അവന് പള്ളിയില് ചെന്നു ദൈവരാജ്യത്തെക്കുറിച്ചു സംവാദിച്ചും സമ്മതിപ്പിച്ചുംകൊണ്ടു മൂന്നു മാസത്തോളം പ്രാഗത്ഭ്യത്തോടെ പ്രസംഗിച്ചു.

8. And he yede in to the synagoge, and spak with trist thre monethis, disputinge and tretinge of the kingdom of God.

9. എന്നാല് ചിലര് കഠിനപ്പെട്ടു അനുസരിക്കാതെ പുരുഷാരത്തിന്റെ മുമ്പാകെ ഈ മാര്ഗ്ഗത്തെ ദുഷിച്ചപ്പോള് അവന് അവരെ വിട്ടു ശിഷ്യന്മാരെ വേര്തിരിച്ചു, തുറന്നൊസിന്റെ പാഠശാലയില് ദിനംപ്രതി സംവാദിച്ചുപോന്നു.

9. But whanne summe weren hardid, and bileueden not, and cursiden the weie of the Lord bifor the multitude, he yede awei fro hem, and departide the disciplis, and disputide in the scole of a myyti man eche dai.

10. അതു രണ്ടു സംവത്സരത്തോളം നടക്കയാല് ആസ്യയില് പാര്ക്കുംന്ന യെഹൂദന്മാരും യവനന്മാരും എല്ലാം കര്ത്താവിന്റെ വചനം കേള്പ്പാന് ഇടയായി.

10. This was doon bi twei yeeris, so that alle that dwelliden in Asie herden the word of the Lord, Jewis and hethene men.

11. ദൈവം പൌലൊസ് മുഖാന്തരം അസാധാരണയായ വീര്യപ്രവൃത്തികളെ ചെയ്യിക്കയാല്

11. And God dide vertues not smale bi the hoond of Poul,

12. അവന്റെ മെയ്മേല്നിന്നു റൂമാലും ഉത്തരീയവും രോഗികളുടെമേല് കൊണ്ടുവന്നിടുകയും വ്യാധികള് അവരെ വിട്ടുമാറുകയും ദുരാത്മാക്കള് പുപ്പെടുകയും ചെയ്തു.

12. so that on sijk men the sudaries weren borun fro his bodye, and sijknessis departiden fro hem, and wickid spiritis wenten out.

13. എന്നാല് ദേശാന്തരികളായി നടക്കുന്ന മന്ത്രവാദികളായ ചില യഹൂദന്മാര്പൌലൊസ് പ്രസംഗിക്കുന്ന യേശുവിന്റെ നാമത്തില് ഞാന് നിങ്ങളോടു ആണയിടുന്നു എന്നു പറഞ്ഞു യേശുവിന്റെ നാമം ചൊല്ലുവാന് തുനിഞ്ഞു.

13. But also summe of the Jewis exorsisists yeden aboute, and assaieden to clepe the name of the Lord Jhesu Crist on hem that hadden yuele spiritis, and seiden, Y coniure you bi Jhesu, whom Poul prechith.

14. ഇങ്ങനെ ചെയ്തവര് മഹാപുരോഹിതനായ സ്കേവാ എന്ന ഒരു യേഹൂദന്റെ ഏഴു പുത്രന്മാര് ആയിരുന്നു.

14. And ther weren seuene sones of a Jewe, Steuen, a prince of preestis, that diden this thing.

15. ദുരാത്മാവു അവരോടുയേശുവിനെ ഞാന് അറിയുന്നു; പൌലൊസിനെയും പരിചയമുണ്ടു; എന്നാല് നിങ്ങള് ആര് എന്നു ചോദിച്ചു.

15. But the yuel spirit answeride, and seide to hem, Y knowe Jhesu, and Y knowe Poul; but who ben ye?

16. പിന്നെ ദുരാത്മാവുള്ള മനുഷ്യന് അവരുടെമേല് ചാടി അവരെ ഇരുവരെയും കീഴടക്കി ജയിക്കയാല് അവര് നഗ്നരും മുറിവേറ്റവരുമായി ആ വീട്ടില്നിന്നു ഔടിപ്പോയി.

16. And the man in which was the worste deuel, lippide on hem, and hadde victorie of bothe, and was stronge ayens hem, that thei nakid and woundid fledden awei fro that hous.

17. ഇതു എഫേസൊസില് പാര്ക്കുംന്ന സകല യെഹൂദന്മാരും യവനന്മാരും അറിഞ്ഞു; അവര്ക്കും ഒക്കെയും ഭയം തട്ടി, കര്ത്താവായ യേശുവിന്റെ നാമം മഹിമപ്പെട്ടു

17. And this thing was maad knowun to alle the Jewis and to hethene men, that dwelliden at Effesie; and drede felle doun on hem alle, and thei magnyfieden the name of the Lord Jhesu.

18. വിശ്വസിച്ചവരില് അനേകരും വന്നു തങ്ങളുടെ പ്രവര്ത്തികളെ ഏറ്റുപറഞ്ഞു അറിയിച്ചു.

18. And many men bileueden, and camen, knowlechinge and tellynge her dedis.

19. ക്ഷുദ്രപ്രയോഗം ചെയ്തിരുന്ന പലരും തങ്ങളുടെ പുസ്തകങ്ങളെ കൊണ്ടുവന്നു എല്ലാവരും കാണ്കെ ചുട്ടുകളഞ്ഞു; അവയുടെ വില കണകൂ കൂട്ടിയാറെ അമ്പതിനായിരം വെള്ളിക്കാശു എന്നു കണ്ടു.

19. And manye of them that sueden curiouse thingis, brouyten togidere bookis, and brenneden hem bifor alle men; and whanne the prices of tho weren acountid, thei founden monei of fifti thousynd pens;

20. ഇങ്ങനെ കര്ത്താവിന്റെ വചനം ശക്തിയോടെ പരന്നു പ്രബലപ്പെട്ടു.

20. so strongli the word of God wexide, and was confermyd.

21. ഇതു കഴിഞ്ഞിട്ടു പൌലൊസ് മക്കെദോന്യയിലും അഖായയിലും കൂടി കടന്നു യെരൂശലേമിലേക്കും പോകേണം എന്നു മനസ്സില് നിശ്ചയിച്ചുഞാന് അവിടെ ചെന്നശേഷം റോമയും കാണേണം എന്നു പറഞ്ഞു.

21. And whanne these thingis weren fillid, Poul purposide in spirit, aftir that Macedony was passid and Acaie, to go to Jerusalem, and seide, For aftir that Y schal be there, it bihoueth me `to se also Rome.

22. തനിക്കു ശുശ്രൂഷ ചെയ്യുന്നവരില് തിമൊഥെയൊസ്, എരസ്തൊസ് എന്ന രണ്ടുപേരെ മക്കെദോന്യയിലേക്കു അയച്ചിട്ടു താന് കുറെക്കാലം ആസ്യയില് താമസിച്ചു.

22. And he sente in to Macedonye twey men, that mynystriden to hym, Tymothe, and Eraste, and he dwellide for a tyme in Asie.

23. ആ കാലത്തു ഈ മാര്ഗ്ഗത്തെച്ചൊല്ലി വലിയ കലഹം ഉണ്ടായി.

23. And a greet troubling was maad in that dai, of the weie of the Lord.

24. വെള്ളികൊണ്ടു അര്ത്തെമിസ് ദേവിയുടെ ക്ഷേത്രരൂപങ്ങളെ തീര്ക്കുംന്ന ദെമേത്രിയൊസ് എന്ന തട്ടാന് തൊഴില്ക്കാര്ക്കും വളരെ ലാഭം വരുത്തി വന്നു.

24. For a man, Demetrie bi name, a worcher in siluer, makide siluer housis to Diane, and yaf to crafti men myche wynnyng;

25. അവന് അവരെയും ആ വകയില് ഉള്പ്പെട്ട വേലക്കാരെയും കൂട്ടിവരുത്തിപുരുഷന്മാരേ, നമ്മുടെ സമ്പാദ്യം ഈ തൊഴില്കൊണ്ടു ആകുന്നു എന്നു നിങ്ങള്ക്കു ബോദ്ധ്യമല്ലോ.

25. which he clepide togidere `hem that weren suche maner werkmen, and seide, Men, ye witen that of this craft wynnyng is to vs;

26. എന്നാല് ഈ പൌലൊസ് എന്നവന് കയ്യാല് തീര്ത്തതു ദേവന്മാര് അല്ല എന്നു പറഞ്ഞുകൊണ്ടു എഫെസൊസില് മാത്രമല്ല, മിക്കവാറും ആസ്യയില് ഒക്കെയും വളരെ ജനങ്ങളെ സമ്മതിപ്പിച്ചു മറിച്ചുകളഞ്ഞു എന്നു നിങ്ങള് കണ്ടും കേട്ടും ഇരിക്കുന്നുവല്ലോ.

26. and ye seen and heren, that this Poul counseilith and turneth awei myche puple, not oonli of Effesie, but almest of al Asie, and seith, that thei ben not goddis, that ben maad with hoondis.

27. അതിനാല് നമ്മുടെ ഈ കാര്യം ആക്ഷേപത്തില് ആകുവാന് അടുത്തിരിക്കുന്നതുമല്ലാതെ അര്ത്തെമിസ് മഹാദേവിുടെ ക്ഷേത്രം ഏതുമില്ല എന്നു വരികയും ആസ്യമുഴുവനും ഭൂതലവും ഭജിച്ചുപോരുന്നവളുടെ മാഹാത്മ്യം ഒടുങ്ങിപ്പോകയും ചെയ്യും എന്നു പറഞ്ഞു.

27. And not oonli this part schal be in perel to vs, to come in to repreef, but also the temple of the greet Dian schal be acountid in to nouyt; yhe, and the maieste of hir schal bigynne to be destried, whom al Asie and the world worschipith.

28. അവര് ഇതു കേട്ടു ക്രോധം നിറഞ്ഞവരായിഎഫെസ്യരുടെ അര്ത്തെമിസ് മഹാദേവി എന്നു ആര്ത്തു.

28. Whanne these thingis weren herd, thei weren fillid with ire, and crieden, and seiden, Greet is the Dian of Effesians.

29. പട്ടണം മുഴുവനും കലഹം കൊണ്ടു നിറഞ്ഞു, അവര് പൌലൊസിന്റെ കൂട്ടുയാത്രക്കാരായ ഗായൊസ് അരിസ്തര്ഹോസ് എന്ന മക്കെദോന്യരെ പിടിച്ചുകൊണ്ടു രംഗസ്ഥലത്തേക്കു ഒരുമനപ്പെട്ടു പാഞ്ഞു ചെന്നു.

29. And the citee was fillid with confusioun, and thei maden an asaut with oon wille in to the teaatre, and tooken Gayus and Aristark, men of Macedonye, felawis of Poul.

30. പൌലൊസ് ജനസമൂഹത്തില് ചെല്ലുവാന് ഭാവിച്ചാറെ ശിഷ്യന്മാര് അവനെ വിട്ടില്ല.

30. And whanne Poul would haue entrid in to the peple, the disciplis suffriden not.

31. ആസ്യധിപന്മാരില് ചിലര് അവന്റെ സ്നേഹിതന്മാര് ആകയാല്രംഗസ്ഥലത്തു ചെന്നു പോകരുത് എന്നു അവരും അവന്റെ അടുക്കല് ആളയച്ചു അപേക്ഷിച്ചു.

31. And also summe of the princis of Asie, that weren hise freendis, senten to him. and preieden, that he schulde not yyue hym silf in to the teatre.

32. ജനസംഘം കലക്കത്തിലായി മിക്കപേരും തങ്ങള് വന്നുകൂടിയ സംഗതി എന്തെന്നു അറിയായ്കയാല് ചിലര് ഇങ്ങനെയും ചിലര് അങ്ങനെയും ആര്ത്തു.

32. And othere men crieden othir thing; for the chirche was confusid, and many wisten not for what cause thei weren come togidere.

33. യെഹൂദന്മാര് മുമ്പോട്ടു ഉന്തിക്കൊണ്ടുവന്ന അലക്സന്തരിനെ പുരുഷാരത്തില് ചിലര് സംസാരിപ്പാന് ഉത്സാഹിപ്പിച്ചു; അലക്സാന്തര് ആംഗ്യം കാട്ടി ജനസമൂഹത്തോടു പ്രതിവാദിപ്പാന് ഭാവിച്ചു.

33. But of the puple thei drowen awei oon Alisaundre, while Jewis puttiden hym forth. And Alisaundre axide with his hoond silence, and wolde yelde a resoun to the puple.

34. എന്നാല് അവന് യെഹൂദന് എന്നു അറിഞ്ഞപ്പോള്എഫെസ്യരുടെ അര്ത്തെമിസ് മഹാദേവി എന്നു എല്ലാവരും കൂടി രണ്ടു മണിനേരത്തോളം ഏകശബ്ദത്തോടെ ആര്ത്തുകൊണ്ടിരുന്നു.

34. And as thei knewen that he was a Jew, o vois of alle men was maad, criynge as bi tweyn ouris, Greet Dian of Effesians.

35. പിന്നെ പട്ടണമേനവന് പുരുഷാരത്തെ അമര്ത്തി പറഞ്ഞതുഎഫെസ്യപുരുഷന്മാരേ, എഫെസോസ് പട്ടണം അര്ത്തെമിസ് മഹാദേവിക്കും ദ്യോവില്നിന്നു വീണ ബിംബത്തിന്നും ക്ഷേത്രപലക എന്നു അറിയാത്ത മനുഷ്യന് ആര്?

35. And whanne the scribe hadde ceessid the puple, he seide, Men of Effesie, what man is he, that knowith not, that the citee of Effesians is the worschipere of greet Dian, and of the child of Jubiter?

36. ഇതു എതിര്മൊഴിയില്ലാത്തതാകയാല് നിങ്ങള് തിടുക്കമായി ഒന്നും ചെയ്യാതെ അടങ്ങിപ്പാര്ക്കേണ്ടതാകുന്നു.

36. Therfor whanne it may not be ayenseid to these thingis, it behoueth you to be ceessid, and to do no thing folili;

37. ഈ പുരുഷന്മാരെ നിങ്ങള് കൂട്ടികൊണ്ടുവന്നുവല്ലോ; അവര് ക്ഷേത്രം കവര്ച്ച ചെയ്യുന്നവരല്ല, നമ്മുടെ ദേവിയെ ദുഷിക്കുന്നവരുമല്ല.

37. for ye han brouyt these men, nethir sacrilegeris, nethir blasfemynge youre goddesse.

39. വേറെ കാര്യം ചൊല്ലി ആകുന്നു വാദം എങ്കില് ധര്മ്മസഭയില തീര്ക്കാമല്ലോ.

39. If ye seken ouyt of ony othir thing, it may be assoylid in the lawful chirche.

40. ഇന്നത്തെ കലഹത്തിന്നു കാരണമില്ലായ്കയാല് അതു നിമിത്തം നമ്മുടെ പേരില് കുറ്റം ചുമത്തുവാന് ഇടയുണ്ടു സ്പഷ്ടം; ഈ ആള്ക്കൂട്ടത്തിന്നു ഉത്തരം പറവാന് നമുക്കു വക ഒന്നുമില്ലല്ലോ.

40. For whi we ben in perel to be repreuyd of this daies dissencioun, sithen no man is gilti, of whom we moun yelde resoun of this rennyng togidre. And whanne he hadde seid this thing, he lete the puple go.